تاریخچه
شاید باور این موضوع سخت باشد، اما درایوهای حالت جامد در واقع فناوری نسبتا قدیمی هستند. SSDها برای چندین دهه در اشکال مختلف وجود داشته‌اند. اولین مدل‌ها مبتنی بر حافظه‌ی رم بودند و به دلیل قیمت بسیار بالا، صرفا در کامپیوترهای فوق پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در دهه ۹۰ میلادی، اولین SSDهای مبتنی بر حافظه فلش ظاهر شدند که همچنان قیمت بسیار بالایی داشتند و فقط برای برخی کارهای خاص از آن‌ها استفاده می‌شد. اما طی دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی، روند نزولی قیمت فلش مموری آغاز شد و در نتیجه قیمت حافظه SSD هم پایین آمد.
اما درایو حالت جامد (SSD) دقیقا چیست؟ ابتدا باید به ماهیت هارد دیسک سنتی (HDD) بپردازیم. یک هارد درایو صفحه گردانی از جنس فلز با لایه‌ای مغناطیسی است که داده شما را در خود نگه می‌دارد. در هارد دیسک‌ها با چرخش پلاتر، هد خواندن و نوشتن توسط یک بازوی مکانیکی به داده‌ی مورد نظر شما دسترسی پیدا می‌کند. بنابراین یک هارد دیسک از چندین قطعه‌ی متحرک بهره می‌برد.
اما یک حافظه SSD هیچ قطعه‌ی متحرکی ندارد. به طور کلی چنین حافظه‌هایی بیش از اینکه مشابه HDD باشند، به فلش مموری‌ها شباهت ساختاری دارند. اکثریت قریب به اتفاق SSDهای موجود در بازار از نوع NAND هستند. این نوع حافظه‌ها برای ذخیره‌سازی داده‌ها به الکتریسیته نیازی ندارند. این در حالی است که مثلا حافظه رم موجود در سیستم در صورت از دست دادن برق، داده‌های ذخیره شده را هم از دست می دهد. حافظه‌های NAND نسبت به هارد دیسک‌های سنتی سرعت بسیار بیشتر ارائه می‌دهند زیرا دیگر لازم نیست چرخاندن هد و پیدا کردن اطلاعات زمان صرف کنند.
تفاوت در چیست؟
یک حافظه SSD از مجموعه‌ای مدار مجتمع برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌کند. حافظه‌های SSD فاقد قطعات متحرک هستند و بنابراین سبک‌تر، سریع‌تر و با دوام‌تر از هارد دیسک‌ها محسوب می‌شوند. حافظه‌های SSD معمولا به دو دسته‌ی SATA و PCIe NVMe تقسیم می‌شوند. حافظه‌های SATA SSD معمولا ارزان‌تر هستند و مانند هارد دیسک معمولی به سیستم وصل می‌شوند. اما SSDهای PCIe NVMe در یک اسلات موجود در مادربرد قرار می‌گیرند و عمدتا به طور قابل توجهی سرعت بیشتری ارائه می‌دهند. این نوع حافظه‌ها در کنار اندازه‌ی کوچک‌تر، نسبت به مدل‌های SATA با قیمت بالاتری به فروش می‌رسند.
در طرف مقابل هارد دیسک یک فناوری بسیار قدیمی محسوب می‌شود که برای نوشتن و خواندن اطلاعات از بخش‌های مغناطیسی استفاده می‌کند. هارد دیسک‌ها از قطعات متحرکی تشکیل شده‌اند و همین متحرک بودن قطعات می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. به همین خاطر نسبت به ضربات وارد شده بسیار حساس هستند زیر در این شرایط بازوی متحرکی که مسئولیت خواندن و نوشتن را بر عهده دارد، به راحتی آسیب می‌بیند.
در این میان باید خاطرنشان کنیم چند مدل هارد دیسک در بازار وجود دارد و این مدل‌ها معمولا بر اساس سرعت دسته‌بندی می‌شوند. سرعت هارد دیسک ارتباط مستقیمی با سرعت چرخش دیسک دارد. طبیعتا هرچقدر سرعت هارد بیشتر باشد، عملکرد بهتری در اختیار کاربر قرار می‌دهد. بیشتر هارد دیسک‌های موجود در بازار از سرعت ۷۲۰۰ یا ۵۴۰۰ دور در دقیقه پشتیبانی می‌کنند. برای این مقاله، ما فرض می‌کنیم شما یک هارد دیسک با سرعت ۷۲۰۰ دور در دقیقه را در نظر دارید که طبیعتا نسبت به مدل ۵۴۰۰ دور در دقیقه می‌تواند سرعت بیشتری ارائه کند.
سرعت بالای SSD برای برخی کارها ضروری نیست
همانطور که گفتیم، حافظه SSD مزایای محسوسی نسبت به هارد دیسک ارائه می‌کند و ممکن است سرعت ارائه شده از طرف آن تا ۵ برابر بیشتر از سرعت HDD باشد. اما در این میان واقعیت این است که کاربران برای تمام کارها به چنین سرعتی نیاز ندارند. آرشیو کردن فایل‌های مختلف یک مثال بارز از کارهایی است که نیاز چندانی به سرعت بالا ندارد. برای ذخیره کردن این فایل‌ها، می‌توانید آن‌ها را راهی هارد دیسک کنید و حین انتقال آن‌ها به کارهای خود برسید. از سوی دیگر اگر این فایل‌ها را در دسته‌های کوچک انتقال دهید، دیگر لازم نیست مدت زیادی منتظر بمانید.
همچنین با وجود اینکه حافظه‌های SSD برای گیمینگ عالی هستند و می‌توانند سرعت بارگذاری را افزایش دهند، اما واقعیت این است که برای تمام بازی‌ها به چنین سرعتی نیاز ندارید. بسیاری از بازی‌های قدیمی مانند Oblivion یا Fallout: New Vegas با هارد دیسک‌ها هم به‌خوبی سازگار هستند.
تفاوت قیمت قابل توجه
یک هارد دیسک ۱ ترابایتی بسیار ارزان‌تر از یک SSD با همین ظرفیت است. همچنین با افزایش ظرفیت، تفاوت قیمت بین آن‌ها هم بیشتر می‌شود. به طور کلی در بازار می‌توانید به راحتی هارد دیسک‌های با ظرفیت بسیار بالا را پیدا کنید اما در مورد حافظه‌های SSD همچنان در زمینه‌ی ظرفیت آن‌ها با محدودیت‌هایی روبرو هستیم.
با توجه به همین موضوع، بسیاری از کاربران که می‌خواهند یک کیس کامپیوتر اسمبل کنند، از یک حافظه SSD برای سیستم‌عامل، برنامه‌های اصلی و کارهایی مانند ادیت ویدیو استفاده می‌کنند و سپس در کنار آن یک هارد دیسک با ظرفیت بالا قرار می‌دهند تا با کمبود حافظه روبرو نشوند.
بازیابی بهتر اطلاعات
حافظه‌های SSD نسبت به هارد دیسک‌ها قابل اعتمادتر هستند و به طور کلی دوام بیشتری دارند. اما بر اساس جدیدترین بررسی‌های صورت گرفته، به نظر می‌رسد در مورد این موضوع نباید با قاطعیت زیادی صحبت کنیم. در این بررسی که توسط شرکت Backblaze صورت گرفته و البته در آن آمده که داده‌های موجود در آن قطعی نیست، ظاهرا شکاف مربوط به اطمینان از هارد دیسک و حافظه SSD به اندازه‌ای که فکر می‌کردیم وسیع نیست. این شرکت با بررسی خرابی هزاران هارد دیسک و حافظه SSD به این نتیجه رسیده که درصد خرابی این قطعات تقریبا یکسان است.
اما به طور کلی حتی اگر نتایج به دست آمده از این پژوهش را قبول نداشته باشیم و آمار خرابی هارد دیسک واقعا بالاتر باشد، در نهایت برای بازیابی اطلاعات از هارد دیسک شانس بیشتری دارید. با وجود اینکه بازیابی اطلاعات از حافظه SSD هم امکان‌پذیر است، اما این فرایند بسیار پیچیده‌تر محسوب می‌شود و شانس موفقیت این کار کمتر از هارد دیسک است.
بخشی از این موضوع به دلیل و چگونگی خرابی خود درایوها برمی‌گردد. هارد دیسک‌ها معمولا قبل از خراب شدن، علائمی را نشان می‌دهند و کاربران در صورت روبرو شدن با این علائم، می‌توانند اطلاعات مهم را از آن خارج کنند. در طرف مقابل، حافظه‌های SSD از فرمانی موسوم به TRIM استفاده می‌کنند؛ به همین خاطر به محض آنکه یک کاربر از SSD می‌خواهد اطلاعاتی را حذف کند، این داده‌ها به طور کامل پاک می‌شوند. همچنین با توجه به نحوه‌ی نوشتن و خواندن داده‌های در حافظه‌های SSD، مکان‌یابی داده‌های حذف شده بسیار سخت‌تر است.
سخن پایانی
با وجود اینکه در سال‌های اخیر حملات زیادی به هاردهای سنتی می‌شود و از سوی دیگر روند نزولی قیمت جهانی حافظه‌های SSD هم ادامه دارد، اما در هر صورت نمی‌توانیم کاربردی بودن هارد دیسک‌ها را برای بسیاری از کاربران کتمان کنیم. در برخی شرایط، طبیعتا خرید حافظه SSD منطقی‌تری است و مزایای بسیار جذابی ارائه می‌کند. اما از سوی دیگر برای برخی کاربران، مزایای SSD چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
بنابراین اگر در حال اسمبل کردن یک کیس کامپیوتر هستید و بودجه‌ی محدودی دارید، بهتر است هارد دیسک‌ها را هم در نظر بگیرید. البته این روزها بسیاری از کاربران به صورت ترکیبی از حافظه SSD و هارد دیسک‌ها استفاده می‌کنند که طبیعتا با انجام این کار می‌توانید از مزایای هر دو بهره ببرید. ولی همانطور که گفتیم اگر بودجه‌ی بسیار محدودی دارید و نمی‌توانید به صورت ترکیبی از هر دو استفاده کنید، توصیه می‌کنیم به هارد دیسک هم توجه نشان بدهید./فرازرایانه
دیدگاه خود را بنویسید